Knowhow en materialen
Maskers worden eveneens in oneindig vele contexten vervaardigd. Of het nu gaat om industriële of ambachtelijke maskers, geproduceerd in fabrieken of werkplaatsen, in het geheim of in het openbaar, vervaardigd door mannen of vrouwen – de collecties van het Museum getuigen van een ongeloofelijke knowhow die in sommige gevallen is verdwenen en in andere gevallen daarentegen nog altijd levendig is.
De materialen die voor de vervaardiging van maskers en kostuums worden gebruikt kunnen in verschillende types worden ingedeeld :
- mineralen : steen, goud, zilver, koper, ijzer, edelsteen, (klei)aarde, terracotta enzovoort ;
- plantaardige materialen : bladeren, hout, boomschors, stro, raffia, hars, bamboe, wilg, vruchten, groenten enzovoort ;
- dierlijke materialen : hoorn, ivoor, bot, tand, leder, pels, wol, haar, was, schelpen, pantsers, veren enzovoort ;
- composietmaterialen : plastic, latex, papier, karton, glas, stof, email, spiegels, parels, polystyreen enzovoort.
De gebruikte materialen zijn niet toevallig gekozen en voldoen aan verschillende criteria naargelang het geval, de contexten en de functies van de praktijk. Sociale criteria kunnen ook een rol spelen. Door het gebruik van bepaalde materialen kan de status van het verbeelde personage of van de drager van het masker worden onderstrepen. Voorbeelden hiervan zijn goud, zilver en edelsteen, maar ook bepaalde dierlijke materialen zoals kauri’s, ivoor, schelpen en veren. In sommige seizoensgebonden rites is het hele kostuum gemaakt van plantaardige materialen. Zijn vergankelijk karakter is deel van de praktijk doordat het de natuurljke cyclus van de seizoenen symboliseert. Soms zijn de criteria van economische aard. Plastiek, papier-maché en karton zijn betaalbaarder als andere. Maskers uit deze materialen zijn dus goedkoper.
Soms wordt de keuze van de ambachtsmannen bepaalt door de apotropaïsche natuur van het materiaal. Spiegels, zilver of gold, en, in het verlengde daarvan, lovertjes, hebben bijvoorbeeld in vele culturen de kracht om boze geesten af te weren. De voor de maskers en kostuums gebruikte materialen zijn een relevante bron bij de benadering van het bredere sociale universum van de samenleving waaruit ze afkomstig zijn.
